Starsza epoka kamienia (paleolit) – łowcy reniferów (ok. XIII-XII tysl. – 2 poł. X tysl. p.n.e.)

 

Kilkaset ostatnich tysiącleci dziejów Wielkopolski charakteryzowało się na przemian okresami chłodnymi, związanymi z kolejnymi zlodowaceniami oraz przejściowymi, wilgotnymi ociepleniami. Prawdopodobnie podczas jednego z takich okresów cieplejszych na krótko dotarł tutaj człowiek neandertalski. Jednak dopiero u schyłku ostatniego zlodowacenia, przed ok. 15 tysiącami lat, na skutek ocieplania się klimatu oraz topnienia i wycofywania lądolodu, powstały warunki korzystne dla osadnictwa ludzkiego. Przedpole lodowca zaczęła porastać roślinność tundrowa (mchy, porosty, krzewy, karłowate brzozy), a wraz z nią pojawiły się zwierzęta; wkrótce osiedlił się tu także człowiek. 

 

Najdawniejsi mieszkańcy przybyli do Wielkopolski około 13-12 tysięcy lat p.n.e., prawdopodobnie z zachodu, w ślad za reniferami wędrującymi wzdłuż czoła lodowca. Przez kilka kolejnych tysiącleci, określanych schyłkowym paleolitem, sezony polowań na te zwierzęta wyznaczały i organizowały rytm życia ówczesnych ludzi, zwanych łowcami tundry. Prowadzili oni koczowniczy tryb życia, zakładając swe obozowiska wzdłuż tras wędrówek reniferów. Poruszali się po rozległych przestrzeniach w liczniejszych grupach, zdolnych do organizowania zbiorowych polowań. Na wystawie zaprezentowano rekonstrukcję obozowiska łowców reniferów sprzed ok. 12 tys. lat, położonego nad zbiegającymi się jeziorami, na szlaku wędrówek reniferów w okresie panowania chłodnego klimatu (na podstawie badań wykopaliskowych w Wojnowie, pow. Zielona Góra).