Międzynarodowa wystawa objazdowa Rodowody europejskiej archeologii powstała w wyniku współpracy kilkunastu instytucji archeologicznych z dwunastu krajów, tworzących sieć badawczą AREA (Archiwa Archeologii Europejskiej) www.area-archives.org. Ilustruje ona zmiany w postrzeganiu i wykorzystaniu przeszłości w Europie i poza nią w okresie od Renesansu do wieku XXI w oparciu o szereg przykładów, zaczerpniętych z dziejów archeologii.

Historia archeologii obejmuje słynne odkrycia, dorobek wybitnych archeologów, dzieje instytucji takich jak muzea, urzędy konserwatorskie i uniwersytety, ale także – przemiany idei, teorii i technik badawczych. Ta historia jest ważna, gdyż pomaga nam lepiej zrozumieć, w jaki sposób człowiek budował wiedzę na temat swej przeszłości. Potwierdza ona, że archeologia zawsze znajdowała miejsce w szerszych rozważaniach kulturowych, intelektualnych i ideologicznych. Od dawna powoływano się na wyniki studiów nad przeszłością w celu legitymizacji jednostek politycznych czy ich granic, a niekiedy – również w celu ich przezwyciężenia. Obok olbrzymich nadużyć, spowodowanych uwikłaniem w spory polityczne i ideologiczne, archeologia wniosła zarazem cenny wkład w kształtowanie się naszego poczucia tożsamości, tak w wymiarze regionalnym, jak i ogólnokrajowym czy międzynarodowym.

Sieć badawcza AREA powstała w 1999 r. w ramach europejskiego programu RAPHAELjako laboratorium dziedzictwa europejskiego, poświęcone waloryzacji archiwów historycznych i archeologicznych oraz badaniom naukowym ich zasobów. Nasze muzeum włączyło się w jej prace w trzeciej fazie (2001-2004), współfinansowanej przez Unię Europejską w ramach programu KULTURA 2000. Rolę lidera pełnił Krajowy Instytut Historii Sztuki i Archeologii (INHA) na Uniwersytecie Paris I (Sorbona), a koordynatorami projektu byli dwaj pracownicy tej placówki – prof. Alain Schnapp i dr Nathan Schlanger.

Dotychczasowe efekty działania sieci badawczej AREA, to m.in.: publikacje naukowe, organizacja konferencji międzynarodowej, redagowanie stron WWW i internetowych baz danych oraz tworzenie trwałych struktur badawczych, poświęconych dziejom archeologii i jej związkom z polityką. Obecna wystawa jest jednym z efektów czwartej fazy projektu AREA (2005-2008).