Ze względu na trudności lokalowe i kłopoty organizacyjne, początkowo kolekcje udostępniano jedynie fachowcom. Informacje o pracach wykopaliskowych zamieszczano w Rocznikach TPNP, a w późniejszych latach okresowo wydawano własne czasopismo w języku polskim i niemieckim pt. „Zapiski Archeologiczne Poznańskie”, czy “Album Zabytków Przedhistorycznych Wielkiego Księstwa Poznańskiego”. Zbiory Towarzystwa stały się dzięki temu znane w świecie naukowym Europy, przyciągając wielu sławnych uczonych Zwiedzili je wówczas najznakomitsi prahistorycy europejscy, tacy jak: Oscar Montelius i Oscar Almgren ze Sztokholmu, Rudolf Virchow z Berlina, József Hampel z Pesztu, czy Matthäus Much z Wiednia.
Otwarcie pierwszej stałej wystawy w 1882 r. sprawiło, że Muzeum zaistniało w świadomości szerokiego kręgu Poznaniaków i stało się dopingiem dla tutejszych Niemców, by utworzyć instytucję podobną, ale o niemieckim charakterze. W 1885 r. powołano Historische Gesellschaft für die Provinz Posen (Towarzystwo Historyczne Prowincji Poznańskiej, HG), którego głównym celem w pierwszych latach działalności było doprowadzenie do powstania niemieckiego muzeum prowincjonalnego. Towarzystwo to włączyło się wkrótce do nowego projektu rządu pruskiego dotyczącego germanizacji Wielkopolski. Siedziba Historische Gesellschaft mieściła się w Archiwum Państwowym (na Górze Przemysława), gdyż organizacja ta była silnie powiązana z pruskimi urzędnikami i urzędami. Jej członkami byli m.in. dyrektor Archiwum Państwowego B. Endrulat i jego pracownicy: Rodgero Prümers, H. Ehrenberg, Adolf Warschauer, a przewodniczącym – aktualny nadprezydent Prowincji Poznańskiej. Przez pierwsze dziewięć lat istnienia Towarzystwo Historyczne gromadziło kolekcje muzealne i archiwalia, organizowało badania wykopaliskowe, intensywnie zajmowało się popularyzacją, wspierane przede wszystkim przez nauczycieli i urzędników. W 1888 r. zorganizowało w Poznaniu Zjazd Niemieckich Towarzystw Historycznych i Starożytności (Gesamtverein der deutscher Geschichts und Altertumsvereine), któremu towarzyszyła okolicznościowa wystawa zabytków archeologicznych. Od 1885 r. Towarzystwo Historyczne wydawało rocznik Zeitschrift der Historischen Gesellschaft fuer die Provinz Posen”, gdzie omawiano także znaleziska archeologiczne.
W roku 1894 powołano w Poznaniu niemieckie Muzeum Prowincjonalne (Provinzialmuseum), które przejęło w najpierw w depozyt, a później na własność 3360 rozmaitych zabytków (w tym 2159 archeologicznych) Towarzystwa Historycznego oraz kolekcję archeologiczną Towarzystwa Przyrodniczego (Naturwissenschaftliche Verein für die Provinz Posen). Od tej pory Muzeum Prowincjonalne stało się jedyną instytucją niemiecką zajmującą się archeologią. Dyrektorem Muzeum został Franz Schwartz, syn znanego niemieckiego archeologa-amatora Wilhelma Schwartza, były pracownik Archiwum Państwowego i gorliwy członek Towarzystwa Historycznego (zmarł w 1901 r.). Siedzibą nowej instytucji stał się dawny gmach Komendantury Generalnej (w miejscu budynku głównego dzisiejszego Muzeum Narodowego). W 1903 r. z funduszy rządu pruskiego wybudowano nowy gmach muzealny i zawarto z władzami umowę, na podstawie której Muzeum pozostawało własnością prowincji, a odpowiednie ministerstwo w Berlinie zyskiwało do niego pewne prawa w zamian za dotacje przekazywane na jego rzecz. Do współfinansowania tej placówki kulturalnej włączyło się także miasto Poznań. Od 1903 r. opiekę nad magazynem zabytków archeologicznych powierzono byłemu wojskowemu – sierżantowi Wilhelmowi Thammowi. Otwarcia przebudowanego Muzeum dokonano w 1904 r. pod nową nazwą Muzeum Cesarza Fryderyka (Kaiser Friedrich Museum), a jego dyrektorem został historyk kultury – Ludwig Kaemmerer. Od tego czasu stale była czynna wystawa zabytków archeologicznych. W 1908 r. zatrudniono do Działu Prehistorycznego na stanowisku asystenta wykształconego w Berlinie Ericha Blumego – pierwszego archeologa w Wielkopolsce (jego praca doktorska o okresie rzymskim jest znana i ceniona do dziś), którego po tragicznej śmierci w 1912 r. zastąpił Johannes Richter z Wrocławia.
W 1909 roku Erich Blume był głównym organizatorem otwartej przy współudziale Muzeum im. Mielżyńskich czasowej wystawy zabytków archeologicznych. Zgromadzono na niej około 3000 obiektów pochodzących ze zbiorów prywatnych, z których znaczną część włączono potem do Muzeum Cesarza Fryderyka jako dary lub depozyty. Wystawa towarzyszyła niemieckiemu Kongresowi Antropologicznemu, zorganizowanemu w Poznaniu w 1909 r. Poznańscy archeolodzy niemieccy prowadzili liczne badania powierzchniowe i wykopaliskowe oraz zajmowali się popularyzacją archeologii.
