XIX KONFERENCJA SPRAWOZDAWCZA

Badania archeologiczne na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej

w latach 2008 – 2009

Poznań 26 – 27 kwietnia 2010

ABSTRAKTY

 26 kwietnia 2010

BLOK AUTOSTRADOWO-DROGOWY

Mgr Aleksander Starzyński 
Wojewódzki Wielkopolski Konserwator Zabytków, Poznań

Polityka konserwatorska w zakresie ochrony zabytków archeologicznych w latach 2008 – 2009

Podstawowym zadaniem realizowanym obecnie przez służby konserwatorskie jest kontynuacja badań osadniczych, które realizowane są aktualnie na obszarach powiatów poznańskiego, leszczyńskiego, ostrowskiego, konińskiego i czarnkowsko – trzcianeckiego. Obok tego WWKZ finansował prace związane ze zdjęciami lotniczymi, badaniami geofizycznymi oraz badaniami ratowniczymi. Nadzorował również badania ratownicze prowadzone na terenie obwodnicy zachodniej miasta Poznania oraz wschodniej w ciągu drogi krajowej S5.

Prof. dr hab. Włodzimierz Rączkowski, mgr Lidia Żuk
Instytut Prahistorii UAM, Poznań

Powrót na ziemię? W stronę integracji badań nad zasobami dziedzictwa archeologicznego (zagadnienia  metodyczne)

W 2003 roku dobiegła końca realizacja projektu Archeologicznego Zdjęcia Polski na obszarze Wielkopolski. Wraz z zamknięciem tego etapu badań pojawiały się pytania: co dalej? Jedna z pierwszych propozycji została sformułowana w Wielkopolskim Urzędzie Konserwacji Zabytków i jej zarys został opublikowany w 2006 roku. Od kilku lat trwają też pilotażowe projekty, które sprawdzają efektywność nowego podejścia.

W 2009 roku Instytut Prahistorii wziął udział w takim pilotażowym projekcie dotyczącym badań powierzchniowych na obszarach szczególnie zagrożonych. Analiza założeń programowych oraz praktyka doprowadziły do zidentyfikowania istotnych problemów związanych z realizacją, efektywnością i użytecznością wyników z perspektywy potrzeb służb konserwatorskich. Nie podważając wartości badań tego typu, ani konieczności dalszego ich prowadzenia, należy jednak rozważyć ograniczenia wynikające z powielania założeń programowych AZP w odmiennych warunkach oraz możliwości oferowane przez współczesne metody prospekcji terenowej i technologię. Proponowany referat jest próbą zarysowania pola dyskusji środowiskowej na ten temat

Prof. dr hab. Lucyna Domańska, dr Seweryn Rzepecki 
Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź

Zespoły typu Podgaj w świetle ostatnich badań

Jednym z najbardziej interesujących epizodów wczesnej rolniczej, kolonizacji Kujaw są z pewnością zespoły typu Podgaj. Te niewielkie obozowiska kultury ceramiki wstęgowej rytej odkrywane były w całkowicie atypowym, dla przedstawicieli tej jednostki kulturowej, środowisku. Rozpoznane dotychczas stanowiska typu Podgaj lokalizowane były na glebach piaszczystych, w pobliżu cieków wodnych.

Niewielkie nasycenie źródłami archeologicznymi stanowisk typu Podgaj kontrastuje z ich znaczeniem interpretacyjnym. Miały one być świadectwem: transformacji kulturowej prowadzącej do inicjacji rolnictwa bielicowego (A. Kośko), akulturacji reliktów populacji mezolitycznych (L. Czerniak) lub wskaźnikiem najwcześniejszej fali „naddunajskich” kolonizatorów (R. Grygiel).

Celem naszego wystąpienia będzie próba wstępnej charakterystyki dwóch stanowisk typu Podgaj rozpoznanych przez Instytut Archeologii UŁ: Chlewiska 132, gm . Dąbrowa Biskupia oraz Wiktoryn 2, gm . Waganiec.

Mgr Igor Maciszewski 
„USUI” Ochrona Zabytków Archeologicznych – Usługi Archeologiczne, Raszyn (k/Warszawy)

Wyniki ratowniczych badan archeologicznych na stanowiskach: Wieniec 10, Dubielewo 10, Wieniec 11, w pasie planowanej budowy autostrady A1 (d. woj. włocławskie)

Stanowisko Wieniec 10 (nr aut. 61)

– Ogólne informacje o stanowisku, prezentacja faz zasiedlenia 
– Osada KCWR – rozplanowanie przestrzenne, organizacja, chronologia (faza IIb, III) 
– Osada KP – organizacja osady (faza B2/C1) , prezentacja wyników badań

Stanowisko Wieniec 11 (nr aut. 64)

– Ogólne informacje o stanowisku, prezentacja faz zasiedlenia 
– Osadnictwo neolityczne (KPL, KAK, KCSZ, subneolit); prezentacja wyników badań 
– Osadnictwo KŁ; osada z przełomu okresu halsztackiego i lateńskiego

Stanowisko Dubielewo 11 (nr aut. 62)

– Ogólne informacje o stanowisku, prezentacja faz zasiedlenia 
– Zasiedlenie KCWR; faza zofipolska 
– Trapezowata chata KPCW 
– Osiedla KPL i KAK

Mgr Michał Dziób 
Archeologiczna Pracownia Badawcza „THOR”, Niechanowo

Wstępne wyniki archeologicznych badań ratowniczych przeprowadzonych na reliktach osady kultury łużyckiej i kultury przeworskiej, Wieniec gm. Brześć Kujawski, stan. 15

Stanowisko nr 15 w Wieńcu zostało odkryte w trakcie prospekcji powierzchniowej obejmującej pas przyszłej autostrady A1. Szerokopłaszczyznowe badania wykopaliskowe rozpoczęto w lipcu 2008 roku, a pracami tymi z ramienia Archeologicznej Pracowni Badawczej „THOR” kierował mgr Michał Dziób. Przedmiotowe badania ujawniły pozostałości dwóch osad położonych na północnym stoku doliny rzeki Zgłowiączki. Jedna z nich zamieszkiwana była przez ludność kultury łużyckiej, druga – kultury przeworskiej. W ich obrębie znajdowało się również kilkanaście grobów popielnicowych i jamowych powiązanych z tymi osiedlami. Oprócz reliktów wymienionych jednostek taksonomicznych, odkryto również ślady egzystencji ludności neolitycznej (KPL, KAK, KCSZ). Istotną składową stanowiska w Wieńcu było cmentarzysko szkieletowe, którego chronologię określono na okres nowożytny (XVI-XVIII wiek).

Do dnia dzisiejszego przebadano ponad 450 arów, dokumentując przeszło 2000 obiektów nieruchomych. W trakcie prac pozyskano około 48.000 fragmentów ceramiki naczyniowej. Wśród ciekawszych znalezisk wymienić należy kilkanaście ułamków form odlewniczych, kilkadziesiąt zabytków kościanych (głównie przekłuwaczy) oraz liczne wytwory kamienne i krzemienne. Zbiór uzupełniają rzadziej spotykane wyroby metalowe. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, iż stanowisko Wieniec 15 jest jednym z ciekawszych i bardziej skomplikowanych w obrębie odcinka kujawskiego planowanej autostrady A1.