opiekun pracowni
mgr Alicja Gałęzowska
alicja.galezowska@muzarp.poznan.pl
tel. 61 852 82 51, wewn. 145

ogólna charakterystyka zbiorów
Kolekcja obejmuje zabytki z okresu przedrzymskiego, wpływów rzymskich i wędrówek ludów (III w. p. n.e. – V-VI w. n.e.) obejmuje znaleziska archeologiczne z terenów Wielkopolski, Kujaw i w mniejszej liczbie z środkowej Polski oraz Ziemi Lubuskiej. Nieliczne obiekty pochodzą ponadto z Małopolski, Mazowsza, Podlasia, Pomorza i Śląska, jak również z Białorusi, Danii, Holandii, Litwy, Niemiec, Rumunii, Wielkiej Brytanii, Ukrainy, Węgier i Włoch. Reprezentowane są znaleziska z cmentarzysk, osiedli, skarbów i depozytów ofiarnych. W skład kolekcji wchodzą zabytki z gliny, metalu (żelazo, brąz, srebro, złoto), szkła, bursztynu, kości, poroża i kamienia. Są to naczynia, ozdoby i części stroju, militaria, wyposażenie jeździeckie, narzędzia i przybory, a także monety.

Znaczną wartość naukową i ekspozycyjną mają materiały z cmentarzysk kultury przeworskiej w Domaradzicach (pow. Rawicz), Koninie, Młodzikowie (pow. Środa) i Wymysłowie (pow. Gostyń), oraz z nekropoli kultury wielbarskiej w Kowalewku (pow. Oborniki). Do kolekcji należą interesujące okazy broni i rzędu końskiego z obszaru kultury przeworskiej, min. najdłuższy spośród znanych z ziem polskich miecz z okresu przedrzymskiego, następnie miecz wzorowany na gladiusie, z Żerkowa (pow. Jarocin), groty włóczni zdobione znakami magiczno-religijnymi, z Gronówka, (pow. Leszno), oraz uzdy z wodzami łańcuchowymi, z Czekanowa (pow. Ostrów Wielkopolski) i Ostrówka (pow. Inowrocław). Wśród licznej ceramiki znajdują się dość rzadkie okazy o specyficznej formie i ornamentyce, m.in. kilka naczyń z „szybkami” (z wprawionymi ułamkami naczyń szklanych), naczynie jeżowate z Młodzikowa i dwojak z plastycznym wyobrażeniem zwierząt z Wymysłowa. Kolekcja obejmuje duży wybór ozdób i części stroju. Wyróżnia się biżuteria srebrna i złota kultury wielbarskiej z Kowalewka i Poznania, kunsztownie zdobiona filigranem i granulacją: zapinki, bransolety, klamerki, wisiorki, paciorki, naszyjniki. Części stroju ze szlachetnego kruszcu pochodzą także ze skarbów z okresu wędrówek ludów, z Siedlikowa (pow. Ostrzeszów) i Koźminka (pow. Kalisz).

Prócz dominujących materiałów kultury przeworskiej i kultury wielbarskiej, w skład kolekcji wchodzi grupa zabytków z okresu przedrzymskiego, charakterystycznych dla kręgu kultury jastorfskiej, min. dobrze zachowany naszyjnik koronowaty z Ćmachowa (pow. Szamotuły) oraz szpile holsztyńskie, zapinki oraz klamry do pasa z kilku miejscowości.

Do stosunkowo rzadkich znalezisk należą niektóre z obecnych w kolekcji importów celtyckich, min. zoomorficzna klamra do pasa z Wszednia (pow. Mogilno) i miecz z odciskiem stempla, o nieznanym miejscu odkrycia. Wśród importów rzymskich także można wskazać cenne okazy, zwłaszcza dzban brązowy z Kowalewka, dekorowany u nasady ucha maską Satyra, naczynie terra sigillata z Wymysłowa, zdobione ornamentem reliefowym ukazującym sceny mitologiczne, żebrowatą czarkę szklaną z tzw. grobu książęcego w Łęgu Piekarskim (pow. Turek), miecz z głownią zdobioną wizerunkami Marsa i Wiktorii, pozłacaną fibulę z Kaźmierza (pow. Szamotuły), należącą do rzymskiego stroju wojskowego, oraz zapinki zdobione emalią, których najwięcej odkryto w Kowalewku.

 realizowane projekty

• Digitalizacja najcenniejszych zabytków pradziejowych Wielkopolski ze zbiorów Muzeum Archeologicznego w Poznaniu / por. U. Szamałek (wybór i udostępnienie do wykonania dokumentacji fotograficznej ponad 180 zabytków z MOPR-OR, z wystawy Pradzieje Wielkopolski i z magazynu)